Większość chorób wątroby w początkowej fazie przebiega w sposób bezobjawowy. Wtedy, gdy pojawiają się objawy najczęściej jest już za późno na skuteczne leczenie zachowawcze. Chorzy ci wymagają wówczas inwazyjnych metod leczenia (w tym metodami chirurgicznymi).

Dotyczy to najczęściej chorych z wirusowym zapaleniem wątroby. Szczególnie w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu C przebieg jest bezobjawowy, co nie pozwala precyzyjnie oszacować dokładnej ilości zainfekowanych.

W 1999 r. odnotowano u ok. 170 mln. osób z wirusowe zapalenie wątroby typu C. W USA dotyczyło to ok. 4 mln. ludzi, z czego co roku odnotowuje się 35.000-185.000 nowych przypadków. We Francji ok. 600.000 osób jest zainfekowanych wirusem WZW C. Według danych Państwowego Zakładu Higieny i Instytutu Hematologii i Transfuzjologii, szacuje się, że w Polsce zakażone jest około 1,4% populacji, szczególnie wśród dawców krwi i kobiet w ciąży. WZW typu C zostało uznane przez WHO jako problem zdrowia publicznego.

Urządzenie o nazwie fibroscan służy do nieinwazyjnego pomiaru stopnia włóknienia wątroby. Wśród wszystkich aparatów do elastografii jako jedyny uzyskał ogólną akceptację i jest powszechnie stosowany na całym świecie. W wielu badaniach naukowych dowodzono jego skuteczność w ocenie stopnia włóknienia wątroby.
Badanie to:

• jest nieinwazyjne, bezbolesne
• nie wymaga przygotowania chorego
• trwa krótko a wynik jest uzyskany natychmiast po zakończeniu badania
• jest powtarzalne i nie ma przeciwwskazania do jego zastosowania (za wyjątkiem ciąży i noszenia rozrusznika serca i innych urządzeń elektronicznych)

Jako jedyna metoda elastografii wiarygodność została potwierdzona przez:

• Rekomendacje głównego europejskiego towarzystwa naukowego zajmującego się schorzeniami wątroby (European Association for the Study of the Liver - EASL),
• Wytyczne APASL (Asian Pacific Association for Study of the Liver), 2012,
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r.,
• Zalecenia Polskiej Grupy Ekspertów

Włóknienie jest nieodłącznym procesem towarzyszącym przewlekłym chorobom wątroby szczególnie w przewlekłym zakażeniu wirusami HBV i HCV. Ponadto, większość powikłań w przebiegu chorób wątroby jest konsekwencją zaawansowanego włóknienia, prowadzącego do jej marskości. Więcej informacji nt. włóknienia wątroby tutaj.

Oprócz wyżej wymienionych zalet, metoda ta posiada również inne zalety takie jak:

• brak powikłań (nie uszkadza struktury tkanek i narządów)
• niski koszt z uwagi krótki czas trwania i wykonanie w trybie ambulatoryjnym
• przesiewowa ocena stopnia włóknienia u pacjentów bezobjawowych
• monitorowanie skuteczności leczenia
• ocena większego obszaru wątroby w porównaniu z biopsją.

Badanie wykonuje się u chorego w pozycji leżącej na plecach. Przykłada się sondę do skóry w okolicy międzyżebrowej w rzucie wątroby. W zależności od warunków, badanie trwa 5-10 minut.

Wykonanie badania Fibroscanem nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. Zaleca się pozostanie na czczo 2-3 godz. przed badaniem, albowiem przyjęcie pokarmu tuż przed badaniem może nieco sfałszować wynik.

Fibroscan powinien być wykonany u chorych z podejrzeniem lub rozpoznaniem:

• wirusowego zapalenia wątroby typu B (HBV)
• wirusowego zapalenia wątroby typu C (HCV)
• jednoczesnego zakażenia HCV i HIV
• pierwotnej marskości żółciowej (PBC)
• pierwotnego stwardniającego zapalenia dróg żółciowych (PSC)
• toksycznego uszkodzenia wątroby
• alkoholowej choroby wątroby (ALD)
• autoimmunologicznego zapalenia wątroby (AIH),
• marskości wątroby
• hemochromatozy
• choroby Wilsona
• niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD)
• monitorowania włóknienia wątroby u pacjentów po przeszczepie wątroby
• polekowego uszkodzenia wątroby

Tak. Ze uwagi na nieinwazyjny charakter badanie to może być traktowane jako przesiewowe przed rozszerzeniem diagnostyki. Ze względu na fakt, iż większość chorób wątroby powoduje włóknienie, może służyć w selekcjonowaniu chorych, którzy będą kandydatami do dalszej diagnostyki. W niektórych zagranicznych ośrodkach wykonuje się systematycznie to badanie u wszystkich pacjentów ze schorzeniami wątroby. Może ono być szczególnie pomocne u narkomanów oraz w diagnostyce hipertransaminazemii.

Podkreśla się znaczenie w ocenie stopnia zaawansowania marskości wątroby oraz przewidywaniu występowania powikłań marskości takich jak żylaki przełyku, wodobrzusze.

• Inwazyjność metody
• Ocena małego obszaru wątroby- 1/50000 vs 1/500 dla fibroscanu (tj. fragment 4 cm długości)
• Konieczność hospitalizacji
• Wyższy koszt
• Konieczność przygotowania chorego do badania (badania krwi, badania obrazowe)
• Liczne przeciwwskazania (małopłytkowość ‹60tys., zaburzenia krzepnięcia, niedobór czynników krzepnięcia, brak możliwości przetoczenia krwi, niewydolność nerek, hemodializy)
• Dłuższy czas oczekiwania na wynik (ok. 2-3 tygodni)
• Skuteczność zależna od doświadczenia Histopatologa
• Wysoki odsetek wyników fałszywie ujemnych w rozpoznaniu marskości wątroby- ok. 24%.
• Ryzyko występowania poważnych powikłań (ból, krwawienie do jamy otrzewnowej, krwiak wątroby, infekcje, przetoka tętniczo-żylna, odma opłucnowa, uszkodzenie innych narządów, zapalenie otrzewnej, wstrząs, zgon)